Muğla Vali Yardımcısı Murat Kahraman imzasıyla gönderilen yazıda şu ifadelere yer verildi; “16.12.2024 tarihinde ilgide yer alan yazı gereği ilimizde sahipsiz köpek popülasyonu belediyelerinizce belirlenmiş ve bildirilmiştir. Söz konusu veriler ile ilimizde Temmuz ayı sonu itibarı ile toplanan köpek sayıları değerlendirildiğinde verilerde tutarsızlıklar olduğu görülmüştür. Tespitlerden sonra geçen 7 aylık süreçte hayvanların üremelerin ve popülasyon artışının göz ardı edildiği ve kırsal mahallelerde vatandaşlarca sahiplenilmediği halde şifahen sahipli denilen köpekler ile ormanlık alanlarda bulunan köpek sayılarının tam tespit edilemediği anlaşılmıştır.
Bu kapsamda görülen lüzum üzerine ilimizde bulunan sahipsiz köpek popülasyonu ile ilgili olarak;
1)Detaylı şekilde popülasyondaki bireylerin en iyi gözlemlenebileceği saatlerde mahalle mahalle yerinde inceleme ve sayımların yapılması,
2)Söz konusu sayımlarda özellikle kırsal mahallelerde yerinde vatandaşlarımızla ve mahalle muhtarlarımızla gerekli görüşmelerin yapılarak sayımın desteklenmesi,
3) Yapılacak görüşmelerde kırsal mahallerde sahipli olduğu halde kayıtsız olan ve serbest halde gezen köpek sahiplerine tespiti halinde idari ve adli yaptırımlar uygulanacağının bildirilmesi,
4)Kırsal mahallelerde vatandaşlarımızın kayıt altına aldırarak sahiplendiği köpekler hariç diğer serbest gezen köpeklerin (kayıtlı olmayan) ve vatandaşlarımızdan bilgi alarak ormanlık alanda bulunan köpeklerin titizlikle tespit edilmesi,
5)Yapılacak sayım çalışmasına belediyelerin başta veteriner işleri müdürlüğü, temizlik işleri müdürlüğü, zabıta müdürlüğü ekipleri ile diğer ekiplerin tümünün koordinasyon halinde görevlendirilmesi,
6)Yapılan işlemlerin ve mahallinde gerçekleştirilen görüşmelerin resmi olarak kayıt altına alınması,
7) İlimizin bütün mahallelerinde söz konusu çalışmanın yapılması ve bu çalışmalar esnasında ilçe belediyelerimize gerekli desteğin (personel, alet, ekipman vb.) Muğla Büyükşehir Belediyesince verilmesi konularına dikkat edilerek sahipsiz köpek sayısının tespit edilmesi ve ilçelerde mahalle bazında tespit edilen köpek sayıların 12.09.2025 tarihine kadar Muğla Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğüne gönderilmesi hususlarında; Bilgilerini ve gereğini önemle rica ederim.”
Muğla Valiliği imzasıyla belediyelere gönderilen talimat yazısına karşı Muğla Yaşam Hakkı Savunucuları ve çok sayıda sivil toplum kuruluşu ortak bir basın açıklaması yayımladı. Açıklamada, talimatın Anayasa, 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu ve Belediye Kanunu başta olmak üzere birçok mevzuata aykırı olduğu vurgulanarak şu ifadelere yer verildi;
“Muğla Valiliği imzasıyla belediyelere gönderilen Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdrülüğü talimat yazısı, Anayasa’dan başlayarak 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu ve Belediye Kanunu başta olmak üzere birçok mevzuata aykırıdır. Bu yazı;12.09.2025 tarihine kadar, muhtarları ve belediyeleri, halkı ihbar mekanizmasına zorlayarak ceza sopasıyla korkutmaya çalışmakta; kamu düzeni ile halk arasında derin bir çatışma zemini yaratmaktadır.
1. Hukuki Çerçeve
Anayasa md. 56: “Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir.” Hayvanların yaşam hakkı çevrenin ayrılmaz parçasıdır.
5199 sayılı Kanun (2021 ve 2 Ağustos 2024 değişiklikleri):
- md. 4 – Hayvanların korunması ve refahı esastır.
- md. 6 (2024 değişikliği) – Sahipsiz hayvanların yaşam alanlarında kısırlaştırma ve aşılamayla korunması düzenlenmiştir. 2025 sonuna kadar sahipli kedi ve köpekler için çip zorunluluğu da yoktur.
- Hiçbir maddede hayvanların “toplama kamplarına kapatılması” ya da gönüllülerden koparılması öngörülmemiştir. Muğla İli ve İlçelerinde, 5199 sayılı yasada 2024 yılında yapılan değişikliklere uygun, ruhsatlı veya izin verilen hayvan bakımevi bulunmamaktadır. Eski yasaya göre alınan ruhsatlar geçersizdir.
5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu ve İl Özel İdare Yönetmeliği: Yetki sınırlarını aşarak muhtarlara “ihbar yükümlülüğü” yüklenmesi mümkün değildir.
Hukuk devleti ilkesi gereği, idari talimat ve genelgeler kanunların üstünde olamaz. 2. Soruyoruz!
Köpek popülasyonunun son 7 ayda arttığını söylüyorsunuz; sayım yapılmadığı halde bu iddiayı neye dayanarak öne sürüyorsunuz?
Eğer artış varsa, çözüm popülasyondaki artışta kusuru olmayan köpekleri ve kırsaldaki vatandaşı cezalandırmak değil; kısırlaştırma seferberliği, kuduz ve karma aşıların yapılması, kırsal bölgelerde yaban hayatı aşılamasıdır.
Kırsaldaki çobanın, köylünün köpeklerini aşılatmak ve kısırlaştırmak için maddi imkânı yokken, destek programı oluşturmak yerine vatandaşı ceza ile korkutup, yasalara aykırı biçimde hayvanını terk etmeye zorlayan bir sistem neden kuruluyor? Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğü
3. Hukuksuz Emir Suçtur!
Mevzuata uygun olmayan, fiili imkânsızlık ve personel yetersizliği içinde çalışan, liyakatsiz veterinerlerin bulunduğu bakımevlerine; köpeklerin üst üste istiflenircesine doldurulmasını istemek, açıkça “suç işle” demektir.
Fiili imkânsızlık ortadayken, hayvanların toplatılması; onların fiziksel ve psikolojik acı çekmesini, hastalanmasını ve hatta ölmesini göze almaktır. Bu durum ne hukukla ne vicdanla ne de kamu yararıyla açıklanabilir.
Biz hayvan hakkı savunucuları olarak şunu açıkça ilan ediyoruz: Buna asla izin vermeyeceğiz. İfşa etmekten korkmayacağız. Yılmayacağız. Hukuksuz ve kanunsuz emirlere itaat edilmesini kabul etmeyeceğiz.
4. Taleplerimiz
Barınak adı altında işleyen toplama kamplarındaki hayvanların derhâl gönüllülerine geri verilmesini talep ediyoruz.
Kırsaldaki popülasyonun kontrol altına alınması için acilen gönüllülerle işbirliği içinde kısırlaştırma ve aşılama seferberliği başlatılmalıdır.
Belediyeler ve muhtarlar, halkla karşı karşıya getirilmemelidir. Muhtarlara vatandaşlarını “ihbar ettirme” görevi verilemez.
Valilik ve belediyeler, 5199 sayılı Kanun’un öngördüğü şekilde gönüllülerle işbirliği yapmak zorundadır. Bu anlamda hukuki tüm haklarımızı kullanacağımızı kamuoyuna ilan ederiz.
5. Çağrımız
Sokaklarımızın, mahallelerimizin maskotu olan köpeklerimizi vermeyeceğiz! Doğal yaşam alanlarında veya “barınak” adı altında toplama kamplarına kapatılmalarına izin vermeyeceğiz. Bu nedenle, Muğla Yaşam Hakkı Savunucuları olarak; Muğla Valisi’nden ve MuğlaBüyükşehir Belediye Başkanı’ndan ivedilikle randevu talep ediyoruz. Ortak akılla, bilimsel verilerle ve gönüllülerin desteğiyle çözüm üretmek mümkündür. Hukuka aykırı, hayvan düşmanı talimatlara itaat etmeyeceğiz.
İmzacı STK ve siyasi partiler alfabetik sıra ile şu şekilde;
Adalar Hayvan Hakları ve Sivil İnsiyatifi, Antalya Vegan Platformu, Attalos Pati Gönüllüleri, Başka Bir Hayat Diliyorum Derneği, Biz lgbti Toplumsal Cinsiyet Eşitliği İnisiyatifi, Bodrum Emek ve Demokrasi Güçleri, Bodrum Gümüşlük Çevre Kültür ve Sanat Derneği, Bodrum Gümüşlük Forum, Bodrum Kent Konseyi Hayvanların Yaşam Hakkını Koruma Çalışma Grubu, Burdur Burhaydost, Datça Hayvanları Sevenler Derneği, Datça Kent Konseyi Hayvan Hakları Çalışma Grubu, Dalaman Patili Yaşam Derneği, Dalyan Dohakder, Dem Parti Muğla İl Başkanlığı, Devrimci Sosyalist İşçi Partisi Muğla İl Başkanlığı, Egefed, Engelli Hayvanları Koruma ve Hayvan Hakları Derneği, Engelli Hayvanlar Derneği Antalya, Fethiye Hayvanseverler Birliği Göcek Doğa ve Hayvan Dostları Derneği, Hayfed, Haykonfed, Hayvan Yaşam Özgürlük İnisiyatifi, Köyceğiz Hayvan Dostları Derneği, Marmaris Can Dostları Derneği, Marmaris Hayvan Hakları Derneği, Marmaris Kent Konseyi Hayvan Hakları Çalışma Grubu, Muğla Doğayı ve Hayvanları Koruma Derneği, Muğla Yaşam Hakkı Savunucuları, Özgür Kanatlar Toplumsal Cinsiyet Eşitliği İnisiyatifi, Sandrasi Koruma Platformu, Seydikemer CHP Kadın Kolları Meclisi, Seydikemer Haysevder, Sosyalist Meclisler Federasyonu Fethiye, Tip Burdur İl Başkanlığı, Tip Hayvan Hakları Komisyonu, Tip Muğla İl Başkanlığı, Yaşatacağız Platformu, Yeryüzü Canları Derneği”
