En son ne zaman bir zanaatkarda çalışan çırak gördünüz?

Artık sayıları o kadar azaldı ki, eskisi gibi hemen cevap veremiyoruz bu soruya.

Yazıma zanaatın anlamıyla başlamak istiyorum. Zanaat; el işi, özel beceri ve iş bilgisi gerektiren bir eğlence veya meslektir. Zanaatın sanattan ayrılan yönü de zanaatın insanların maddi gereksinimlerini karşılamak için yapılan, tecrübe ve eğitimin zorunlu olduğu bir iş olmasıdır.

Zanaat sermayeden çok nitelikli emeğe dayalı, öğrenimin yanı sıra el becerisi ve ustalık gerektiren bir meslektir. Marangozluk, ayakkabıcılık, kuyumculuk, kumaş boyama, çömlekçilik, berberlik, bakırcılık gibi mesleklerin hepsi birer zanaattır. Bu mesleklerde meslekte uzmanlaşarak, mesleğin erbabı olmuş kişilere de zanaatkar denir.

Zanaatkar olabilmek için kişinin el becerisi gerektiren bir malı veya hizmeti sadece satması değil, bilfiil üretmesi gerekir. İşinin erbabı olmak, işini maharetle yapmak, işine ruhunu katarak çalışmak zanaatkarın önde gelen özellikleridir. Ayrıca zanaatkar için önemli olan çok üretmek değil, kalıcı ve sağlam üretim yapmaktır.

Ama artık görüyoruz ki zanaatkarlar teknolojiye ve büyük firmalara yenik düşüyorlar. El emeği isteyen meslekler giderek kayboluyor.

Mesleklerin kaybolmasının en önemli nedenlerinden biri de devam ettirebilecek bir çıraklarının olmaması.

Yeni nesil neden bu mesleklerden kaçıyor?

Sanırım gençler bu meslekleri biraz hor görüyorlar. Zanaatkar olmak çocuklar için kolay para kazanılacak bir meslek değil şu an. Hem para kazanmak çok zor hem yapacak işler azalıyor. Sizin hiç dikkatinizi çekiyor mu? Takım elbise diken terzi artık hiç yok. Ya da ayakkabı tamir eden ayakkabıcılar. Çünkü günümüzdeki tüketim kültürüne ayak uydurabilen meslekler değil.

Esnaflar bile bu tüketim kültüründe zor ayakta duruyorlar. Büyük marketler bayramda şekerci, okulların açılma zamanında kırtasiyeci, balık sezonu açıldığında ise balıkçı oluyorlar. Herkes sadece kendi mesleğini yapmıyor artık.

Çoğu usta mesleğini artık maalesef icra edemiyor. Tüketim kültürüne ayak uyduramayan meslekler belki de son ustalarıyla yaşamaya devam ediyor.