Masha Amini, 22 yaşında İran’da şüpheli bir şekilde vefat eden genç bir kadın. Ölümünü şüpheli kılan; polislerin kalp krizi geçirdiği için öldüğünü iddia ederken, görgü tanıklarının Amini'nin gözaltına götürülürken polis minibüsünde darbedildiğini söylemesi,  ailesinin Amini'nin vücudunda işkence sonucu morluklar oluştuğunu ifade ederek ölümüne “ahlak polislerinin”sebep olduğunu dile getirmeleri.

Masha Amini, Tarhan’ı ziyareti sırasında kıyafet kurallarına uymadığı gerekçesiyle “ahlak polisi” olarak bilinen İrşadlar tarafından gözaltına alındığı sırada fenalaşıyor ve komaya giriyor. Üç gün komada kalan genç kadın 16 Eylül’de hayatını kaybediyor.

Sosyal medyadan edindiğim bilgiye göre Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği genç kadının başına copla vurulduğunu hatırlatarak tarafsız bir işkence soruşturması talep eden bir açıklama yapıyor ve Tarhan Adli Tıp Müdürlüğü kesin ölüm nedenini 3 hafta içinde açıklayacağını duyuruyor. 

Genç kadının ölümünün ardından İran’da başlayan protestolar ise giderek büyümeye devam ediyor. Örneğin İstanbul’da kadınlar, Masha Amini’nin başörtüsünü tam kapatmadığı gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra şüpheli biçimde hayatını kaybetmesini, saçlarını keserek protesto ettiler.

*

Yukarıda yazmış olduğum metin, kimine göre yalnızca "bir kadının şüpheli ölümünü anlatan bir metin" olabilir. 

Ama aslı öyle değil.

Sizlerin iki dakika içinde özetini okumuş olduğunuz o metin; bir tarihin bir kaç satıra sığdırılmış en acı hali. 

1979’dan beri pek çok hakları elinden alınan ve özellikle de hak anlamında zaten her gün öldürülmeye devam eden, hem simgesel hem de fiziksel olmak üzere pek çok şiddet türüne maruz kalarak yok sayılan kadınların benzer kaderini anlatan bir metin.

İran’ın tarihsel gelişim sürecini, toplumsal, siyasal ve hukuksal yapısını irdeleyenler ya da irdeleyecek olanlar ne demek istediğimi daha net anlayacaklardır…

Hayalleri olan ve hep öldüğü yaşta kalacak olan kadınlardan biri olan Masha Amini’nin ölümü, gözümüzün önünde duran bir gerçekliğin daha da görünür olmaya başlamasının bir tablosu.

Üç maymunun uyanması ve tam da karşımızda duran bazı şeyleri parmakla göstermek için gencecik yaşamların son bulması mı gerek illaki?